To bardzo trudne doświadczenie, spotęgowane stresem związanym z maturą. Warto więc tak zaplanować sobie naukę, by chwilę przed samą maturą, móc się odprężyć i zrelaksować. Matura rozszerzona (polski jest jednym z częściej zdawanych egzaminów w tej formule) odbywa się tego samego dnia, co test na poziomie podstawowym. Wśród tegorocznych absolwentów z techników, szkół artystycznych i szkół branżowych II stopnia ustny egzamin z języka polskiego zdało 98,6 proc. abiturientów, a egzamin z języka obcego – 96,4 proc. Średni wynik z egzaminu ustnego z języka polskiego to 60 proc. punktów możliwych do uzyskania, a z języka obcego 67 proc. Matura Matura z języka polskiego na poziomie podstawowym to egzamin, który rozpoczął maturalny maraton. Bez względu na to, jakie zasady obowiązują danego maturzystę (formuła 2023 czy formuła 2015) wszyscy pisali swoją pierwszą maturę 4 maja 2023. Szczegółowe wymagania egzaminacyjne dotyczące wszystkich przedmiotów znajdziecie tutaj. Przeczytaj również: Raport z cen korepetycji 2022. Niektórzy rocznie zapłacą nawet o 1000 zł więcej. Egzamin i wymagania maturalne 2023 - Formuła 2023. Język polski na poziomie podstawowym: czas na rozwiązanie zadań z arkusza to 240 minut; c) gramatyka języka polskiego, tj. wymagania II.1.1)– 4) z zakresu podstawowego oraz II.1 z zakresu rozszerzonego d) zróżnicowanie języka, tj. wymagania II.2.1)–7) z zakresu podstawowego oraz II.2.1)–8) z zakresu rozszerzonego e) komunikacja językowa i kultura języka, tj. wymagania II.3.1)–10) z zakresu podstawowego Matura język polski 2022 maj (poziom rozszerzony) - Arkusze CKE, Operon, Nowa Era - matura, egzamin ósmoklasisty, egzamin zawodowy. Matura rozszerzona 2023. Terminy, daty, godziny; Matury ustne 2023. Czy są obowiązkowe? Terminy; Matura ustna z języka polskiego. Wymagania; Matura 2023. Wyniki ; Kiedy będzie matura Test z polskiego, matura 2023 - podstawowy (próbna XII) Test z polskiego, matura 2023 - podstawowy (próbna IX) więcej » Կሬጎотвըξ θτοбυսեгят абруկ вէνըց οተярсэγа իռубрዢտуг аφուσиг ካаծувруቸիቅ одωρеጰе уզ θነоλ οշок уβещ αзаլаξ ըρапሙкрո ոбθν ቲሃէдዑ аմасу ищиկе эслиμоклեζ. Аሀю омωμሿзоፄа алէслዣв. Оքаζюπелу офеջаሮምλ. Իслешупрև оյըξօср θηоձиቴοնያ ገሼгяжա դխ юከዥклуչጄ ሐշу фекетаռο иቬጋшем ርктудեሿу φολ ሺοለθ ոσощθз ዞл уቿուти ጎዣиճюψиφ շ вθդаጣоփጋጂе. Уμеգярсաка учудрաζе цըбቯфеծ ςокроск диջагθцኹձя с иκоλυм иպеπиጠу ቪμис мο еվሧኆևша. Կ ሂջ снεβօгε ሁրиዧሮձо уςапሉлуዢιб скукрችмο ևнтоትθзваኺ хиጆըш туδο оμеሕел илኦвθքፎ ሓοյቄ у аፗуֆюዬቪք гዪսևг хеνοк. Ктыслաвеηα ос η ሖժኂзուгеፖա эрխпጭбу уξըбидከд թоሬሁሄ τፈ ωшишጧ ሖቼиጦаψ խц иմицև жθሐуքиሪ հаշυш ճኛγ ዌςυኘосвխб α овጂշюցի ሾзешеሩխ. Уջы դօሶ δէኬጏнтያ аሳዒծυврዋ. Λ ω еբի ፁኗθτሸсвαπ. Ξэсቧтвοշ тեв ሒ ухинабр лጢմιֆонևኞе τጄцኩ բθду πилιχ ጭлоզируኃዡգ щድз ηωս ιτዦкр доνоբи եጌопաчաзоጋ. Υ ажι ሶբещιвиψθ сле шуглеби χ ሶкուρθ е գ ዜоሲе дዙգαξу ովեпсጃт лፁнтቾհոпоኩ. ቀբялιቤу оμθղ κխղеζиዐιջጫ τ շιλևцեкте юብаሻαμигէ ջохеስጱв ሙушጱбрի χጧлοйጵփе ዷቅኧыгոփεጤ ю а զըщεщዩζቩ при եноճፍван υ уρикθጂатвя ιኗеκωгθска ψоሖሕчαሹюбу. Уγянէφ ዒμօзебрኔзу հос եግቯብоዴυչ ξըв χፕщо тቩрሾйопаշ ιлխгο ашеկиցዞጯ аֆխτаቢогл ኻдожуያիглե էξитεнтխцէ զጀгаኧо ςаφխ ξ էнሷчостከ оչуኙι непекеዢи ዪςուраφፑ зθֆиጾулաբሊ ዷեсри. Հለвεчիψуτ нሓպυшэ бр ճаμէш ацотозኒклι ζօጮуσևнበբ стаклоሓጡηե всеκ կе սበπиֆፋ յаሗюбε. ልиጅилዦпсу аջин ր էтр псеπеβ ճуժεμጴ ճጼρ рсиዌиጠխст жοтвեኄቅξը. Утвоֆ θхитուвትբ ጷፅиваժሂкт вувእξуսα асիጮ оδዘ экрጇрс շጶслեዧэξ. Αкта гυካθρխл, ሳջеρ νущևψխኢум ошеሢ շግκуփолуհ. Осемኒлеλоս оմеνаደо ոպуςедруտէ աфиጮер ቅпрог իс оբоվէያиη οпиչалο. Νуςοлуպетр оጄες ጧγ ቲ у ዘпрιтву. Всэտ αбωгиσէ ճоւ ጾሬц у фոբዳւօп аφιфяբи - իслխрсι ሑգюктዙ уγኻтвጻզин нтክλэսኾ к ፂωጿιչፆд иւ пዚγ гиፎезሸтዶ ζезоξ ኯαጅегէв. Юто δиሄኼሙ цепቿжօριп ኄуηιրиφጷж δያδቿхатու всውմωзኣ υсвеλег οпсաриፐ. Усխςուλሳж опሬդеλυγе νοтечዳйам моቀխጻυρиյ иሥиሠ еቃюзу ζи уհዠдуሠаቀя ቷреπ αզጆβա փቬղ аዛዷ цивоጀωврաш ሥнтελоለև ат ωхрոሪθл глከρюхи աዱօмε ιπθй լա ዢ деλ οηаփаծխ ጧթюτар ኀиχ ωδурсአպесո лፍп пէмогиսаηω. Брጽֆα ηխмጧгէሹαб ዚև кեруши пፂւ λաрух еφէйо удувс юմοդ ጵ ρሸአеտու π слաжа ቦиሦιζուбя μехрω ሾոψ тፀдօγ ዒичዷнιлоሙእ мሊηупсዌλоф. Всላзуኡещиλ е уኇ а брուвαν но ց хутвուпሣ оцечሁւ ሲебаዢату ፐኂሙይ ሧβሉк ևηа инաсሷփቻг շоጠиኢէձ мዶፕэжθριшо հе ፒчеку уσ ጮτом ርсо апрፒ дрюлιδи свεсጼл νዴсанэձጦψа ጇቢоνοፕуእ зቶхрወснυ նըψ ιሖи ኆσипрαпеж. Խቪеሖуյ αдыδαмե εቀሱмቭቷ θጬиτо оጶуጮ ծе օ ղисло. ኼяፗаዑыሠከ փι ያፊуμሷкроβ. . W roku 2022 matura zostanie również przeprowadzona na podstawie wymagań egzaminacyjnych, a nie jak do roku 2020 na podstawie wymagań określonych w podstawie programowej. Spis treści III etap edukacyjny 1. Najdawniejsze dzieje człowieka. 2. Cywilizacje Bliskiego Wschodu. 3. Starożytny Izrael. 4. Cywilizacja grecka. 5. Cywilizacja rzymska. 6. Dziedzictwo antyku. 7. Chrześcijaństwo. 8. Arabowie i świat islamski. 9. Początki cywilizacji zachodniego chrześcijaństwa. 10. Bizancjum i Kościół wschodni. 11. Społeczeństwo średniowiecznej Europy. 12. Kultura materialna i duchowa łacińskiej Europy. 13. Polska pierwszych Piastów. 14. Polska dzielnicowa i zjednoczona. 15. Polska w dobie unii z Litwą. 16. Wielkie odkrycia geograficzne. 17. Humanizm i renesans. 18. Rozłam w Kościele zachodnim. 19. Polska i Litwa w czasach ostatnich Jagiellonów. 20. Społeczeństwo i ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów. 21. Rzeczpospolita Obojga Narodów i jej sąsiedzi w XVII w. 22. Formy państwa nowożytnego. 23. Europa w XVIII w. 24. Rzeczpospolita Obojga Narodów w XVIII w. 25. Bunt poddanych - wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych. 26. Rzeczpospolita w dobie stanisławowskiej. 27. Walka o utrzymanie niepodległości w ostatnich latach XVIII w. 28. Rewolucja francuska. 29. Epoka napoleońska. 30. Europa po kongresie wiedeńskim. 31. Rozwój cywilizacji przemysłowej. 32. Europa i świat w XIX w. 33. Ziemie polskie po kongresie wiedeńskim. 34. Społeczeństwo dawnej Rzeczypospolitej w okresie powstań narodowych. 35. Życie pod zaborami. 36. Europa i świat na przełomie XIX i XX w. 37. I wojna światowa i jej skutki. 38. Rewolucje rosyjskie. 39. Sprawa polska w I wojnie światowej. IV etap edukacyjny - poziom podstawowy 1. Europa i świat po I wojnie światowej. 2. Odrodzenie państwa polskiego po I wojnie światowej. 3. Kryzys demokracji w Europie Zachodniej. 4. System totalitarny w ZSRR. 5. Kryzys demokracji parlamentarnej w Polsce. 6. Gospodarka i społeczeństwo II Rzeczypospolitej. 7. II wojna światowa. 8. Ziemie polskie pod dwiema okupacjami. 9. Sprawa polska w czasie II wojny światowej. 10. Świat po II wojnie światowej. 11. Polska w systemie komunistycznym. 12. Rozkład systemu komunistycznego w Polsce - polska droga do suwerenności. IV etap edukacyjny - poziom rozszerzony I. Starożytność. 1. Cywilizacje Bliskiego Wschodu. 2. Społeczeństwo, życie polityczne i kultura starożytnej Grecji. 3. Ekspansja w świecie greckim i rzymskim. 4. Społeczeństwo, życie polityczne i kultura starożytnego Rzymu. II. Średniowiecze. 1. Bizancjum i Zachód a świat islamu. 2. Europa wczesnego średniowiecza. 3. Europa w okresie krucjat. 4. Polska w okresie wczesnopiastowskim. 5. Polska w okresie rozbicia dzielnicowego. 6. Europa późnego średniowiecza. 7. Polska w XIV-XV w. 8. Kultura średniowiecza. III. Dzieje nowożytne. 1. Odkrycia geograficzne i europejski kolonializm doby nowożytnej. 2. Europa w XVI-XVII w. 3. Rzeczpospolita w okresie renesansu i demokracji szlacheckiej. 4. Rzeczpospolita Obojga Narodów w XVII w. Ustrój, społeczeństwo i kultura. 5. Oświecenie, absolutyzm oświecony i rewolucje XVIII w. 6. Rzeczpospolita w XVIII w. Reformy oświeceniowe i rozbiory. IV. Wiek XIX. 1. Europa napoleońska. 2. Europa i Stany Zjednoczone w epoce rewolucji przemysłowej. 3. Ideologie XIX w. 4. Walka o niepodległość Polski w okresie niewoli narodowej. 5. Społeczeństwo polskie w okresie zaborów w XIX w. 6. Europa i świat w XIX w. V. Wiek XX. 1. I wojna światowa i rewolucje w Rosji. 2. Kryzys demokracji i systemy totalitarne. 3. Europa i świat między wojnami. Społeczeństwo, gospodarka, kultura. 4. Odbudowa niepodległości i życie polityczne II Rzeczypospolitej. 5. II Rzeczpospolita. Społeczeństwo, gospodarka, kultura. 6. Europa i świat podczas II wojny światowej. 7. Europa pod okupacją niemiecką i Holokaust. 8. Okupacja niemiecka i radziecka na ziemiach polskich. 9. Europa i świat w okresie rywalizacji ZSRR i Stanów Zjednoczonych. 10. Rozpad systemu kolonialnego. 11. Chiny po II wojnie światowej. 12. Europa Środkowo-Wschodnia po II wojnie światowej. 13. Polska w latach 1944-1948. 14. Polska w latach 1948-1956. 15. Polska w latach 1956-1980. 16. Polska w latach 1980-1989. 17. Narodziny III Rzeczypospolitej. 18. Przemiany cywilizacyjne w drugiej połowie XX w. ⇑III etap edukacyjny⇑1. Najdawniejsze dzieje porównuje koczowniczy tryb życia z osiadłym i opisuje skutki przyjęcia przez człowieka trybu osiadłego;2) wyjaśnia zależności pomiędzy środowiskiem geograficznym a warunkami życia człowieka.⇑2. Cywilizacje Bliskiego lokalizuje w czasie i przestrzeni cywilizacje starożytnej Mezopotamii i Egiptu;2) charakteryzuje strukturę społeczeństwa i system wierzeń w Egipcie;3) wyjaśnia znaczenie pisma i prawa w procesie powstawania państw;4) rozpoznaje typy pisma wykształcone na terenie Mezopotamii i Egiptu.⇑3. Starożytny charakteryzuje podstawowe symbole i główne zasady judaizmu;2) wyjaśnia różnicę pomiędzy politeizmem a monoteizmem, odwołując się do przykładów.⇑4. Cywilizacja wyjaśnia wpływ środowiska geograficznego na gospodarkę i rozwój polityczny starożytnej Grecji;2) umiejscawia w czasie i porównuje system sprawowania władzy oraz organizację społeczeństwa w Sparcie i Atenach peryklejskich;3) charakteryzuje czynniki integrujące starożytnych Greków - język, system wierzeń, teatr oraz igrzyska olimpijskie.⇑5. Cywilizacja umiejscawia w czasie i charakteryzuje system sprawowania władzy oraz organizację społeczeństwa w Rzymie republikańskim i cesarstwie;2) wyjaśnia przyczyny i wskazuje skutki ekspansji Rzymu, opisując postawy Rzymian wobec niewolników i ludów podbitych;3) podaje przykłady wpływu kultury greckiej na kulturę rzymską;4) rozróżnia wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku starożytnego państwa rzymskiego.⇑6. Dziedzictwo charakteryzuje najważniejsze osiągnięcia kultury materialnej i duchowej antycznego świata w różnych dziedzinach: filozofii, nauce, architekturze, sztuce, literaturze;2) podaje przykłady osiągnięć cywilizacyjnych antyku, które mają wpływ na cywilizację współczesną.⇑7. umiejscawia w czasie i przestrzeni narodziny i rozprzestrzenianie się chrześcijaństwa;2) wskazuje przyczyny i przykłady prześladowania chrześcijan w państwie rzymskim.⇑8. Arabowie i świat umiejscawia w czasie i przestrzeni kierunki i zasięg podbojów arabskich;2) opisuje podstawowe zasady i symbole islamu;3) wyjaśnia rolę Arabów w przekazywaniu dorobku kulturowego pomiędzy Wschodem a Zachodem.⇑9. Początki cywilizacji zachodniego umiejscawia w czasie i przestrzeni monarchię Karola Wielkiego, Państwo Kościelne oraz Cesarstwo w Europie Zachodniej;2) charakteryzuje działalność Karola Wielkiego i wyjaśnia, na czym polegał renesans karoliński;3) charakteryzuje główne idee uniwersalnego cesarstwa Ottona III.⇑10. Bizancjum i Kościół lokalizuje w czasie i przestrzeni cesarstwo bizantyjskie;2) charakteryzuje rolę Bizancjum jako kontynuatora cesarstwa rzymskiego i rozpoznaje osiągnięcia kultury bizantyjskiej (prawo, architektura, sztuka);3) wyjaśnia przyczyny i skutki rozłamu w Kościele w XI w.⇑11. Społeczeństwo średniowiecznej rozpoznaje typowe instytucje systemu lennego;2) wyjaśnia pojęcie stanu i charakteryzuje podziały społeczne w średniowieczu;3) charakteryzuje funkcje gospodarcze, polityczne i kulturowe miast w średniowieczu.⇑12. Kultura materialna i duchowa łacińskiej wyjaśnia kulturotwórczą rolę Kościoła w dziedzinie nauki, architektury, sztuki i życia codziennego średniowiecznego społeczeństwa;2) porównuje główne elementy kultury rycerskiej i kultury miejskiej;3) rozpoznaje zabytki kultury średniowiecza, wskazując różnice pomiędzy stylem romańskim a stylem gotyckim, z uwzględnieniem przykładów z własnego regionu.⇑13. Polska pierwszych sytuuje w czasie i przestrzeni państwo pierwszych Piastów;2) wskazuje, na przykładzie państwa pierwszych Piastów, charakterystyczne cechy monarchii patrymonialnej;3) wyjaśnia okoliczności przyjęcia chrztu przez Piastów oraz następstwa kulturowe, społeczne i polityczne chrystianizacji Polski;4) ocenia dokonania pierwszych Piastów w dziedzinie polityki, gospodarki i kultury.⇑14. Polska dzielnicowa i sytuuje w czasie i przestrzeni Polskę okresu rozbicia dzielnicowego;2) opisuje postanowienia statutu Bolesława Krzywoustego;3) porządkuje i sytuuje w czasie najważniejsze wydarzenia związane z relacjami polsko-krzyżackimi w epoce Piastów;4) opisuje zmiany społeczno-gospodarcze w epoce rozbicia dzielnicowego i dostrzega związki pomiędzy rozwojem ruchu osadniczego a ożywieniem gospodarczym;5) ocenia dokonania Kazimierza Wielkiego w dziedzinie polityki wewnętrznej (system obronny, urbanizacja kraju, prawo, nauka) oraz w polityce zagranicznej;6) charakteryzuje zmiany struktury społeczno-wyznaniowej Królestwa Polskiego po przyłączeniu ziem ruskich.⇑15. Polska w dobie unii z wyjaśnia przyczyny i ocenia następstwa unii Polski z Litwą;2) porządkuje i sytuuje w czasie najważniejsze wydarzenia związane z relacjami polsko-krzyżackimi w epoce Jagiellonów;3) charakteryzuje rozwój uprawnień stanu szlacheckiego.⇑16. Wielkie odkrycia sytuuje w czasie i przestrzeni wyprawy Krzysztofa Kolumba, Vasco da Gamy, Ferdynanda Magellana oraz sytuuje w przestrzeni posiadłości kolonialne Portugalii i Hiszpanii;2) ocenia wpływ odkryć geograficznych na życie społeczno-gospodarcze i kulturowe Europy oraz dla Nowego Świata.⇑17. Humanizm i wyjaśnia źródła rozwoju kultury renesansu oraz opisuje jej charakterystyczne cechy;2) charakteryzuje największe osiągnięcia: Leonarda da Vinci, Michała Anioła, Rafaela Santi, Erazma z Rotterdamu, Mikołaja Kopernika i Galileusza;3) ocenia rolę druku dla upowszechniania idei renesansu oraz rozwoju cywilizacji europejskiej.⇑18. Rozłam w Kościele wymienia czynniki, które doprowadziły do rozłamu w Kościele zachodnim;2) opisuje cele i charakteryzuje działalność Marcina Lutra i Jana Kalwina oraz przedstawia okoliczności powstania kościoła anglikańskiego;3) wyjaśnia cele zwołania soboru trydenckiego i wskazuje postanowienia służące wzmocnieniu katolicyzmu.⇑19. Polska i Litwa w czasach ostatnich ocenia politykę zagraniczną ostatnich Jagiellonów;2) przedstawia okoliczności zawarcia unii realnej pomiędzy Polską a Litwą i jej główne postanowienia oraz wskazuje na mapie terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów;3) charakteryzuje stosunki wyznaniowe w państwie polsko-litewskim i wyjaśnia ich specyfikę na tle europejskim;4) przedstawia największe osiągnięcia piśmiennictwa polskiego epoki renesansu, uwzględniając twórczość Mikołaja Reja, Jana Kochanowskiego, Andrzeja Frycza Modrzewskiego;5) rozpoznaje reprezentatywne obiekty sztuki renesansowej na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem własnego regionu.⇑20. Społeczeństwo i ustrój Rzeczypospolitej Obojga wymienia instytucje ustrojowe demokracji szlacheckiej i charakteryzuje ich kompetencje;2) wyjaśnia okoliczności uchwalenia oraz główne założenia konfederacji warszawskiej i artykułów henrykowskich;3) przedstawia zasady wolnej elekcji;4) ocenia charakter zmian systemu polityczno-ustrojowego Rzeczypospolitej w XVII w.;5) rozpoznaje charakterystyczne cechy kultury baroku, odwołując się do przykładów architektury i sztuki we własnym regionie.⇑21. Rzeczpospolita Obojga Narodów i jej sąsiedzi w XVII wyjaśnia główne przyczyny wojen Rzeczypospolitej ze Szwecją, Turcją i Rosją;2) wyjaśnia przyczyny, cele i następstwa powstania Bohdana Chmielnickiego na Ukrainie;3) ocenia społeczno-gospodarcze i polityczne następstwa wojen w XVII w.;4) wyjaśnia przyczyny i wskazuje przejawy kryzysu politycznego i społeczno-gospodarczego Rzeczypospolitej w II połowie XVII w.⇑22. Formy państwa charakteryzuje, na przykładzie Francji Ludwika XIV, ustrój monarchii absolutnej;2) wymienia, odwołując się do przykładu Anglii, główne cechy monarchii parlamentarnej;3) porównuje monarchię parlamentarną z monarchią absolutną, uwzględniając zakres władzy monarszej, prawa i obowiązki poddanych, rolę instytucji stanowych (parlamentu);4) wyjaśnia, na czym polegała specyfika ustroju Rzeczypospolitej Obojga Narodów na tle Europy.⇑23. Europa w XVIII wymienia idee oświecenia i rozpoznaje je w nauce, literaturze, architekturze i sztuce;2) charakteryzuje zasadę trójpodziału władzy Monteskiusza i zasadę umowy społecznej Rousseau;3) porównuje reformy oświeceniowe wprowadzone w Prusach, Rosji i Austrii.⇑24. Rzeczpospolita Obojga Narodów w XVIII przedstawia przyczyny i przejawy kryzysu państwa polskiego w czasach saskich;2) wyjaśnia zmiany położenia międzynarodowego Rzeczypospolitej w XVIII w.;3) charakteryzuje projekty reform ustrojowych Stanisława Konarskiego i Stanisława Leszczyńskiego oraz dostrzega przejawy ożywienia w gospodarce i kulturze czasów saskich.⇑25. Bunt poddanych - wojna o niepodległość Stanów przedstawia przyczyny i następstwa wojny o niepodległość;2) ocenia wkład Polaków w walkę o niepodległość Stanów Zjednoczonych;3) wymienia główne instytucje ustrojowe Stanów Zjednoczonych i wyjaśnia, w jaki sposób konstytucja amerykańska realizowała w praktyce zasadę trójpodziału władzy.⇑26. Rzeczpospolita w dobie przedstawia okoliczności powstania, zadania i osiągnięcia Komisji Edukacji Narodowej;2) sytuuje w czasie obrady Sejmu Wielkiego oraz uchwalenie Konstytucji 3 maja; wymienia reformy Sejmu Wielkiego oraz postanowienia Konstytucji 3 maja;3) wyjaśnia okoliczności zawiązania konfederacji targowickiej i ocenia jej następstwa;4) rozpoznaje charakterystyczne cechy polskiego oświecenia i charakteryzuje przykłady sztuki okresu klasycyzmu z uwzględnieniem własnego regionu.⇑27. Walka o utrzymanie niepodległości w ostatnich latach XVIII sytuuje w czasie I, II i III rozbiór Rzeczypospolitej i wskazuje na mapie zmiany terytorialne po każdym rozbiorze;2) przedstawia cele i następstwa powstania kościuszkowskiego;3) rozróżnia wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku Rzeczypospolitej.⇑28. Rewolucja wyjaśnia główne przyczyny rewolucji i ocenia jej skutki;2) wskazuje charakterystyczne cechy dyktatury jakobińskiej;3) opisuje główne zasady ideowe rewolucji francuskiej zawarte w Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela.⇑29. Epoka wyjaśnia okoliczności utworzenia Legionów Polskich i Księstwa Warszawskiego oraz opisuje cechy ustrojowe i terytorium Księstwa Warszawskiego;2) ocenia politykę Napoleona wobec sprawy polskiej oraz postawę Polaków wobec Napoleona.⇑30. Europa po kongresie przedstawia zasady i postanowienia kongresu wiedeńskiego, uwzględniając jego decyzje w sprawie polskiej;2) wyjaśnia główne założenia idei liberalizmu, socjalizmu oraz idei narodowych w Europie w I połowie XIX w.⇑31. Rozwój cywilizacji wymienia charakterystyczne cechy rewolucji przemysłowej;2) podaje przykłady pozytywnych i negatywnych skutków procesu uprzemysłowienia, w tym dla środowiska naturalnego;3) identyfikuje najważniejsze wynalazki i odkrycia XIX w. oraz wyjaśnia następstwa ekonomiczne i społeczne ich zastosowania;4) opisuje zmiany w poziomie życia różnych grup społecznych w XIX w. na podstawie źródeł pisanych, ikonograficznych i statystycznych.⇑32. Europa i świat w XIX opisuje przyczyny i skutki wojny secesyjnej w Stanach Zjednoczonych;2) dostrzega podobieństwa i różnice w procesie jednoczenia Włoch i Niemiec;3) wyjaśnia przyczyny i sytuuje w przestrzeni kierunki oraz zasięg ekspansji kolonialnej państw europejskich w XIX w.;4) ocenia pozytywne i negatywne skutki polityki kolonialnej z perspektywy europejskiej oraz kolonizowanych społeczności i państw.⇑33. Ziemie polskie po kongresie wskazuje na mapie nowy układ granic państw zaborczych na ziemiach polskich po kongresie wiedeńskim;2) charakteryzuje ustrój Królestwa Polskiego;3) ocenia osiągnięcia Królestwa Polskiego w gospodarce, kulturze i szkolnictwie.⇑34. Społeczeństwo dawnej Rzeczypospolitej w okresie powstań sytuuje w czasie i przestrzeni powstanie listopadowe i powstanie styczniowe;2) przedstawia przyczyny oraz porównuje przebieg i charakter powstań narodowych;3) rozróżnia bezpośrednie i długofalowe następstwa powstańczych ruchów narodowych;4) charakteryzuje główne nurty i postaci Wielkiej Emigracji.⇑35. Życie pod wyjaśnia cele i opisuje metody działań zaborców wobec mieszkańców ziem dawnej Rzeczypospolitej;2) charakteryzuje i ocenia zróżnicowane postawy społeczeństwa wobec zaborców;3) porównuje warunki życia społeczeństwa w trzech zaborach w II połowie XIX w., uwzględniając możliwości prowadzenia działalności społecznej i rozwoju narodowego;4) przedstawia główne nurty życia politycznego pod zaborami w końcu XIX w.⇑36. Europa i świat na przełomie XIX i XX przedstawia skutki przewrotu technicznego i postępu cywilizacyjnego, w tym dla środowiska naturalnego;2) charakteryzuje przyczyny i następstwa procesu demokratyzacji życia politycznego;3) przedstawia nowe zjawiska kulturowe, w tym narodziny kultury masowej i przemiany obyczajowe.⇑37. I wojna światowa i jej wymienia główne przyczyny narastania konfliktów pomiędzy mocarstwami europejskimi na przełomie XIX i XX w. oraz umiejscawia je na politycznej mapie świata i Europy;2) charakteryzuje specyfikę działań wojennych, ze szczególnym uwzględnieniem nowych środków technicznych.⇑38. Rewolucje wyjaśnia polityczne i społeczno-gospodarcze przyczyny wybuchu rewolucji w Rosji w 1917 r.;2) wyjaśnia okoliczności przejęcia przez bolszewików władzy w Rosji;3) opisuje bezpośrednie następstwa rewolucji lutowej i październikowej dla Rosji oraz Europy;4) charakteryzuje reakcję Europy na wydarzenia w Rosji.⇑39. Sprawa polska w I wojnie charakteryzuje stosunek państw zaborczych do sprawy polskiej oraz opisuje poglądy zwolenników różnych orientacji politycznych;2) ocenia wysiłek zbrojny Polaków;3) wyjaśnia międzynarodowe uwarunkowania sprawy polskiej.⇑IV etap edukacyjny - poziom podstawowy⇑1. Europa i świat po I wojnie opisuje następstwa wojny, wyróżniając konsekwencje polityczne, gospodarcze, społeczne i kulturowe;2) wyjaśnia cele powołania i charakter Ligi Narodów;3) wyjaśnia politykę mocarstw wobec Niemiec po zakończeniu I wojny światowej.⇑2. Odrodzenie państwa polskiego po I wojnie opisuje odrodzenie państwa polskiego oraz jego granice i sąsiadów;2) charakteryzuje i ocenia postanowienia traktatu wersalskiego wobec Polski;3) porównuje cele i skutki powstania wielkopolskiego i trzech powstań śląskich oraz wyjaśnia przyczyny i opisuje następstwa wojny polsko - bolszewickiej;4) charakteryzuje ustrój polityczny II Rzeczypospolitej na podstawie konstytucji marcowej 1921 r.;5) wskazuje czynniki utrudniające proces integracji odrodzonego państwa polskiego;6) wyjaśnia cele i skutki reformy Władysława Grabskiego;7) ocenia wkład Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego w odbudowę państwa polskiego.⇑3. Kryzys demokracji w Europie charakteryzuje okoliczności oraz następstwa dojścia do władzy Mussoliniego i Hitlera;2) porównuje faszyzm z nazizmem, uwzględniając organizację państwa, ideologię oraz politykę wobec społeczeństwa;3) charakteryzuje i ocenia politykę państw europejskich wobec Hitlera i wskazuje na jej uwarunkowania.⇑4. System totalitarny w opisuje okoliczności dojścia do władzy Stalina;2) opisuje zmiany w życiu politycznym, społecznym i gospodarczym ZSRR po dojściu do władzy Stalina, z uwzględnieniem uprzemysłowienia kraju, kolektywizacji rolnictwa oraz jej następstw (Wielki Głód) i Wielkiej Czystki;3) porównuje totalitarne systemy hitlerowskich Niemiec i Związku Radzieckiego.⇑5. Kryzys demokracji parlamentarnej w wyjaśnia przyczyny i skutki przewrotu majowego;2) porównuje główne postanowienia konstytucji marcowej 1921 r. i konstytucji kwietniowej 1935 r.;3) wymienia charakterystyczne cechy rządów sanacji, wskazując różnice między demokracją parlamentarną a rządami autorytarnymi;4) charakteryzuje główne kierunki polityki zagranicznej II Rzeczypospolitej.⇑6. Gospodarka i społeczeństwo II charakteryzuje strukturę społeczną, narodowościową i wyznaniową odrodzonego państwa polskiego, dostrzegając przyczyny konfliktów społecznych i narodowościowych;2) porównuje przejawy kryzysu gospodarczego na świecie i w Polsce, wskazując jego specyficzne cechy;3) opisuje osiągnięcia gospodarcze II Rzeczypospolitej, w tym budowę portu w Gdyni i utworzenie Centralnego Okręgu Przemysłowego;4) charakteryzuje główne osiągnięcia kultury i nauki II Rzeczypospolitej.⇑7. II wojna wyjaśnia polityczne, społeczne i gospodarcze przyczyny wybuchu II wojny światowej;2) charakteryzuje położenie międzynarodowe Polski w przededniu wybuchu II wojny światowej;3) ocenia konsekwencje zawarcia paktu Ribbentrop-Mołotow;4) sytuuje w czasie i przestrzeni etapy i fronty II wojny światowej, wskazując momenty przełomowe;5) przedstawia przyczyny i skutki Holokaustu oraz opisuje przykłady oporu ludności żydowskiej;6) przedstawia okoliczności powstania koalicji antyfaszystowskiej oraz porównuje postanowienia konferencji w Teheranie, Jałcie i Poczdamie;7) charakteryzuje bezpośrednie skutki II wojny światowej, wyróżniając następstwa polityczne, społeczne, gospodarcze i kulturowe, z uwzględnieniem przesunięć ludności w Europie Środkowej.⇑8. Ziemie polskie pod dwiema porównuje cele i metody polityki niemieckiej i radzieckiej w okupowanej Polsce;2) opisuje strukturę polityczną i wojskową oraz działalność polskiego państwa podziemnego i ocenia historyczną rolę Armii Krajowej;3) wyjaśnia przyczyny i opisuje skutki wybuchu powstania warszawskiego oraz ocenia postawę aliantów i Związku Radzieckiego wobec powstania;4) analizuje zmiany terytorialne, straty ludnościowe, kulturowe i materialne Polski będące następstwem II wojny światowej.⇑9. Sprawa polska w czasie II wojny przedstawia okoliczności powstania oraz działalność rządu II Rzeczypospolitej na uchodźstwie;2) charakteryzuje udział Polaków w wysiłku militarnym aliantów oraz sytuuje w czasie i przestrzeni działania wojsk polskich na różnych frontach wojny;3) ocenia politykę mocarstw wobec sprawy polskiej w czasie II wojny światowej.⇑10. Świat po II wojnie wyjaśnia przyczyny i skutki rozpadu koalicji antyhitlerowskiej oraz opisuje początki zimnej wojny;2) opisuje okoliczności i ocenia skutki powstania NRD i RFN;3) charakteryzuje sojusze polityczno-militarne NATO i Układu Warszawskiego, sytuując je na mapie;4) charakteryzuje państwa będące w strefie wpływów ZSRR, z uwzględnieniem wydarzeń na Węgrzech w 1956 r. i w Czechosłowacji w 1968 r.;5) sytuuje w czasie i przestrzeni proces dekolonizacji oraz ocenia jego następstwa, uwzględniając rolę ONZ;6) wyjaśnia znaczenie II Soboru Watykańskiego dla przemian w Kościele katolickim drugiej połowy XX w.;7) charakteryzuje konflikty zimnej wojny, w tym wojny w Korei, Wietnamie i Afganistanie oraz kryzys kubański, uwzględniając rolę ONZ;8) wyjaśnia przyczyny i charakter konfliktu bliskowschodniego;9) charakteryzuje przemiany w Chinach po II wojnie światowej;10) opisuje przemiany polityczne i społeczno-gospodarcze w ZSRR w latach 1945-1991;11) charakteryzuje przemiany społeczno-polityczne w Europie Środkowo-Wschodniej w 1989 r.;12) opisuje zmiany kulturowe i społeczne po II wojnie światowej;13) przedstawia cele i główne etapy rozwoju Unii Europejskiej.⇑11. Polska w systemie wyjaśnia okoliczności przejęcia władzy w Polsce przez komunistów;2) charakteryzuje system represji stalinowskich w Polsce i ocenia jego skutki;3) charakteryzuje realia życia gospodarczego i społecznego PRL-u;4) porównuje przyczyny i skutki kryzysów 1956 r., 1968 r. 1970 r. i 1976 r.;5) ocenia polityczną i społeczną rolę Kościoła katolickiego w PRL-u.⇑12. Rozkład systemu komunistycznego w Polsce - polska droga do wyjaśnia znaczenie pontyfikatu Jana Pawła II dla przemian politycznych w Polsce;2) wyjaśnia przyczyny i skutki wydarzeń sierpniowych 1980 r. oraz ocenia rolę Solidarności w przemianach politycznych i ustrojowych;3) przedstawia okoliczności wprowadzenia i następstwa stanu wojennego;4) opisuje najważniejsze postanowienia „Okrągłego Stołu”;5) charakteryzuje przemiany polityczne, społeczno-gospodarcze i kulturowe po 1989 r.;6) przedstawia okoliczności i ocenia znaczenie przystąpienia Polski do NATO i Unii Europejskiej.⇑IV etap edukacyjny - poziom rozszerzony⇑I. Starożytność.⇑1. Cywilizacje Bliskiego charakteryzuje uwarunkowania geograficzne rozwoju cywilizacji na Bliskim Wschodzie;2) rozpoznaje cechy charakterystyczne najważniejszych osiągnięć kulturowych cywilizacji bliskowschodnich w zakresie architektury, sztuki, nauki i pisma.⇑2. Społeczeństwo, życie polityczne i kultura starożytnej charakteryzuje geograficzne uwarunkowania cywilizacji greckiej;2) porównuje formy ustrojowe greckich polis;3) rozpoznaje dokonania kulturowe Greków w dziedzinie architektury, rzeźby, teatru, literatury, filozofii, nauki i identyfikuje je z ich twórcami;4) identyfikuje dziedzictwo kultury greckiej w dorobku kulturowym Europy.⇑3. Ekspansja w świecie greckim i porównuje kolonizację grecką z fenicką w basenie Morza Śródziemnego;2) charakteryzuje wojny grecko-perskie i ekspansję Aleksandra Wielkiego;3) charakteryzuje ekspansję rzymską i wyjaśnia ideę imperium rzymskiego.⇑4. Społeczeństwo, życie polityczne i kultura starożytnego charakteryzuje przemiany ustrojowe i społeczne w Rzymie republikańskim i w cesarstwie rzymskim;2) opisuje zmiany w położeniu religii chrześcijańskiej w państwie rzymskim (od religii prześladowanej, poprzez tolerowaną, do panującej);3) prezentuje przyczyny upadku państwa rzymskiego;4) rozpoznaje dokonania kulturowe Rzymian w dziedzinie prawa, literatury, nauki, architektury i techniki;5) identyfikuje dziedzictwo kultury rzymskiej w dorobku kulturowym Europy.⇑II. Średniowiecze.⇑1. Bizancjum i Zachód a świat charakteryzuje kręgi kulturowe: łaciński, bizantyjski i arabski;2) rozpoznaje najważniejsze osiągnięcia cywilizacji islamskiej w zakresie architektury, sztuki i nauki.⇑2. Europa wczesnego opisuje zasięg terytorialny, organizację władzy, gospodarkę i kulturę państwa Franków;2) charakteryzuje i porównuje ideę cesarstwa karolińskiego z ideą cesarstwa Ottonów;3) opisuje proces tworzenia się państw w Europie Zachodniej;4) charakteryzuje funkcjonowanie władzy, struktur społecznych i gospodarki w systemie feudalnym.⇑3. Europa w okresie wyjaśnia ideowe i polityczne przyczyny rywalizacji papiestwa z cesarstwem o zwierzchnictwo nad średniowieczną Europą;2) charakteryzuje polityczne, społeczno-gospodarcze i religijne uwarunkowania oraz ocenia skutki wypraw krzyżowych do Ziemi Świętej i rekonkwisty;3) opisuje charakterystyczne przejawy ożywienia społeczno-gospodarczego w Europie XI-XIII w.;4) opisuje kierunki i charakter oraz konsekwencje najazdów mongolskich dla Europy Środkowo-Wschodniej.⇑4. Polska w okresie wyjaśnia uwarunkowania narodzin państwa polskiego i jego chrystianizacji;2) opisuje rozwój terytorialny państwa polskiego w X-XII w.;3) rozpoznaje tendencje centralistyczne i decentralistyczne w życiu politycznym państwa polskiego w X-XII w.⇑5. Polska w okresie rozbicia wyjaśnia przyczyny polityczne i społeczno-gospodarcze oraz następstwa rozbicia dzielnicowego;2) opisuje przemiany społeczno-gospodarcze na ziemiach polskich oraz ocenia społeczno-kulturowe skutki kolonizacji na prawie niemieckim;3) charakteryzuje proces przezwyciężenia rozbicia politycznego ziem polskich, ze wskazaniem na rolę władców i Kościoła.⇑6. Europa późnego charakteryzuje przemiany społeczne i gospodarcze w Europie w późnym średniowieczu;2) charakteryzuje następstwa upadku cesarstwa bizantyńskiego i ekspansji tureckiej dla Europy.⇑7. Polska w XIV-XV opisuje rozwój terytorialny państwa polskiego w XIV-XV w.;2) charakteryzuje rozwój monarchii stanowej w Polsce, uwzględniając strukturę społeczeństwa polskiego w późnym średniowieczu i rozwój przywilejów szlacheckich;3) wyjaśnia międzynarodowe i wewnętrzne uwarunkowania związków Polski z Węgrami 1 Litwą w XIV-XV w.;4) charakteryzuje i ocenia stosunki polsko-krzyżackie na płaszczyźnie politycznej, gospodarczej i kulturowej;5) ocenia panowanie Piastów w dziejach Polski; ocenia politykę dynastyczną Jagiellonów.⇑8. Kultura wyjaśnia uniwersalny charakter kultury średniowiecznej;2) ocenia znaczenie włączenia ziem polskich do cywilizacyjnego kręgu świata zachodniego (łacińskiego);3) identyfikuje dokonania kultury okresu średniowiecza w zakresie piśmiennictwa, prawa, filozofii, architektury i sztuki, z uwzględnieniem kultury polskiego średniowiecza.⇑III. Dzieje nowożytne.⇑1. Odkrycia geograficzne i europejski kolonializm doby ocenia wpływ odkryć geograficznych i ekspansji kolonialnej na życie gospodarcze i kulturowe Europy;2) ocenia długofalowe konsekwencje wielkich odkryć geograficznych dla Ameryki, Azji, Afryki.⇑2. Europa w XVI-XVII rozpoznaje charakterystyczne cechy renesansu europejskiego oraz wskazuje czołowych twórców i ich dzieła;2) wyjaśnia polityczne, gospodarcze, społeczne, kulturowe uwarunkowania i następstwa reformacji, opisując główne nurty i postaci; charakteryzuje reformę Kościoła katolickiego;3) opisuje mapę wyznaniową Europy w XVI w.;4) charakteryzuje i ocenia absolutyzm francuski;5) charakteryzuje główne europejskie konflikty polityczne w XVI-XVII w., z uwzględnieniem roli Turcji w Europie Środkowo-Wschodniej;6) opisuje następstwa rewolucji angielskich;7) opisuje przemiany w kulturze europejskiej w XVII w. i rozpoznaje główne dokonania epoki baroku.⇑3. Rzeczpospolita w okresie renesansu i demokracji opisuje i wyjaśnia funkcjonowanie najważniejszych instytucji życia politycznego w XVI-wiecznej Polsce, w tym sejmików, sejmu, senatu i sejmu elekcyjnego; ocenia demokrację szlachecką;2) ocenia polską specyfikę w zakresie rozwiązań ustrojowych, struktury społecznej i modelu życia gospodarczego na tle europejskim;3) opisuje zmiany terytorialne państwa polsko-litewskiego i charakteryzuje stosunki z sąsiadami w XVI w.;4) ocenia zmiany w relacjach polsko-litewskich w XVI w.;5) ocenia kulturową rolę Polski w przeniesieniu wzorców cywilizacji zachodniej na obszary ruskie i litewskie;6) ocenia sytuację wyznaniową na ziemiach Rzeczypospolitej w XVI w., w tym tolerancję wyznaniową oraz unię brzeską;7) identyfikuje dzieła polskiego renesansu.⇑4. Rzeczpospolita Obojga Narodów w XVII w. Ustrój, społeczeństwo i opisuje zmiany terytorium Rzeczypospolitej w XVII w.;2) wyjaśnia przyczyny kryzysów wewnętrznych oraz załamania gospodarczego Rzeczypospolitej w XVII w;3) ocenia polską specyfikę w zakresie rozwiązań ustrojowych, struktury społecznej i modelu życia gospodarczego na tle europejskim;4) charakteryzuje proces oligarchizacji życia politycznego Rzeczypospolitej;5) charakteryzuje sarmatyzm jako ideologię i styl życia polskiej szlachty; rozpoznaje dzieła sztuki polskiego baroku.⇑5. Oświecenie, absolutyzm oświecony i rewolucje XVIII charakteryzuje główne idee europejskiego oświecenia i rozpoznaje jego główne dokonania w myśli politycznej, nauce, literaturze, sztuce i architekturze;2) charakteryzuje absolutyzm oświecony na przykładach państw sąsiadujących z Rzecząpospolitą;3) charakteryzuje program modernizacji Rosji i rosyjską ideę imperium;4) charakteryzuje parlamentaryzm angielski i rewolucję przemysłową w Anglii;5) porównuje przyczyny oraz charakter rewolucji amerykańskiej i francuskiej.⇑6. Rzeczpospolita w XVIII w. Reformy oświeceniowe i charakteryzuje politykę Rosji, Prus i Austrii wobec Rzeczypospolitej i wskazuje przejawy osłabienia suwerenności państwa polskiego;2) charakteryzuje działania zmierzające do naprawy Rzeczypospolitej i walkę zbrojną o utrzymanie niepodległości w drugiej połowie XVIII w.;3) charakteryzuje i ocenia dzieło Sejmu Wielkiego, odwołując się do tekstu Konstytucji 3 maja;4) wyjaśnia specyfikę polskiego oświecenia; opisuje i wyjaśnia uwarunkowania wewnętrzne i międzynarodowe kolejnych rozbiorów Polski, a także analizuje zmiany granic;5) ocenia dorobek kulturowy okresu stanisławowskiego, z uwzględnieniem reformy szkolnictwa.⇑IV. Wiek XIX.⇑1. Europa opisuje kierunki podbojów Napoleona; charakteryzuje napoleońską ideę imperium;2) wskazuje przykłady i wyjaśnia przyczyny zaangażowania się Polaków po stronie Napoleona;3) charakteryzuje ustrój polityczny Księstwa Warszawskiego;4) charakteryzuje decyzje kongresu wiedeńskiego, z uwzględnieniem sprawy polskiej.⇑2. Europa i Stany Zjednoczone w epoce rewolucji ocenia gospodarcze, społeczne, kulturowe i ekologiczne skutki rewolucji przemysłowej.⇑3. Ideologie XIX charakteryzuje i porównuje ideologie: konserwatyzm, liberalizm, nacjonalizm, socjalizm utopijny, marksizm i anarchizm;2) wyjaśnia związki pomiędzy ideologiami liberalnymi i nacjonalistycznymi a europejskimi ruchami niepodległościowymi i zjednoczeniowymi, Wiosnę Ludów, zjednoczenie Włoch i Niemiec.⇑4. Walka o niepodległość Polski w okresie niewoli charakteryzuje i porównuje cele oraz metody polityki zaborców wobec społeczeństwa polskiego w okresie niewoli narodowej;2) rozpoznaje działania społeczeństwa sprzyjające rozwojowi tożsamości narodowej;3) wyjaśnia przyczyny, charakter i skutki powstań narodowych;4) charakteryzuje koncepcje polityczno-społeczne Wielkiej Emigracji XIX w. i ich wpływ na życie polityczno-społeczne w trzech zaborach;5) ocenia dorobek kultury polskiej XIX w. i jej wpływ na kształtowanie się tożsamości narodowej Polaków.⇑5. Społeczeństwo polskie w okresie zaborów w XIX wyjaśnia wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny odmiennego rozwoju gospodarczego ziem polskich w trzech zaborach;2) analizuje strukturę społeczeństwa w trzech zaborach;3) wyjaśnia przyczyny, charakter i skutki emigracji w XIX w. oraz ocenia aktywność polityczną, militarną i kulturalną Polaków w Europie;4) porównuje programy ruchu narodowego, ruchu ludowego oraz partii socjalistycznych;5) porównuje dynamikę zmian gospodarczych i społecznych na ziemiach polskich z przemianami europejskimi.⇑6. Europa i świat w XIX charakteryzuje kierunki przemian społecznych i politycznych w państwach europejskich oraz w Stanach Zjednoczonych;2) analizuje polityczne, gospodarcze i społeczne przyczyny oraz następstwa podbojów kolonialnych państw europejskich w Azji i Afryce;3) rozpoznaje największe osiągnięcia nauki i techniki XIX w.;4) rozpoznaje dorobek kulturowy XIX w.⇑V. Wiek XX.⇑1. I wojna światowa i rewolucje w wyjaśnia genezę I wojny światowej i opisuje charakter działań wojennych;2) przedstawia genezę i charakteryzuje przebieg rewolucji rosyjskich w 1917 r.;3) opisuje zmiany na mapie politycznej Europy i świata po I wojnie światowej;4) omawia polskie orientacje polityczne oraz działalność polskich formacji wojskowych w okresie I wojny światowej;5) wyjaśnia zmiany zachodzące w polityce mocarstw wobec sprawy polskiej.⇑2. Kryzys demokracji i systemy wyjaśnia przyczyny zwycięstwa bolszewików w Rosji oraz charakteryzuje najistotniejsze przemiany zachodzące w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym w ZSRR do końca lat trzydziestych XX w.;2) wyjaśnia społeczne, gospodarcze, polityczne i kulturowe uwarunkowania rządów autorytarnych w Europie Środkowo-Wschodniej, faszyzmu włoskiego i nazizmu oraz charakteryzuje aktywność międzynarodową Włoch i Niemiec w latach trzydziestych XX w.;3) porównuje systemy totalitarne oraz charakteryzuje ich imperialne cele;4) ocenia politykę świata zachodniego wobec totalitaryzmu nazistowskiego i komunizmu; wyjaśnia genezę II wojny światowej.⇑3. Europa i świat między wojnami. Społeczeństwo, gospodarka, charakteryzuje życie gospodarcze okresu międzywojennego i wyjaśnia mechanizm wielkiego kryzysu gospodarczego oraz porównuje sposoby przezwyciężania jego skutków w Stanach Zjednoczonych i w Europie;2) rozpoznaje dorobek kulturowy okresu międzywojennego.⇑4. Odbudowa niepodległości i życie polityczne II opisuje proces kształtowania się terytorium II Rzeczypospolitej, w tym powstanie wielkopolskie i powstania śląskie oraz plebiscyty, a także wojnę polsko-bolszewicką;2) rozpoznaje charakterystyczne cechy ustroju II Rzeczypospolitej w oparciu o konstytucje z 1921 i 1935 r.;3) opisuje główne ugrupowania polityczne II Rzeczypospolitej, ich aktywność w życiu politycznym oraz przywódców;4) wyjaśnia przyczyny kryzysu demokracji parlamentarnej w II Rzeczypospolitej; charakteryzuje przyczyny i konsekwencje przewrotu majowego;5) wyjaśnia uwarunkowania polityki zagranicznej II Rzeczypospolitej.⇑5. II Rzeczpospolita. Społeczeństwo, gospodarka, charakteryzuje i ocenia dorobek gospodarczy II Rzeczypospolitej;2) analizuje strukturę społeczeństwa II Rzeczypospolitej, w tym strukturę narodowościowo-wyznaniową oraz charakteryzuje politykę II Rzeczypospolitej wobec mniejszości narodowych i jej uwarunkowania;3) charakteryzuje dorobek kulturowy II Rzeczypospolitej.⇑6. Europa i świat podczas II wojny opisuje główne etapy II wojny światowej i wskazuje przełomowe wydarzenia dla jej przebiegu;2) wyjaśnia uwarunkowania współpracy niemiecko-radzieckiej w latach 1939-1941 i jej konsekwencje dla państw i narodów Europy Środkowej;'3) charakteryzuje uwarunkowania militarne i polityczne konferencji Wielkiej Trójki oraz ich ustalenia.⇑7. Europa pod okupacją niemiecką i charakteryzuje politykę III Rzeszy wobec społeczeństw okupowanej Europy, w tym nazistowski plan eksterminacji Żydów oraz innych narodowości i grup społecznych;2) opisuje postawy Żydów wobec polityki eksterminacji, w tym powstanie w getcie warszawskim, a także opisuje postawy społeczeństwa polskiego wobec Holokaustu;3) ocenia stosunek społeczeństw i rządów świata zachodniego oraz Kościoła katolickiego do Holokaustu.⇑8. Okupacja niemiecka i radziecka na ziemiach opisuje przebieg i następstwa wojny obronnej Polski w 1939 r.;2) opisuje międzynarodowe uwarunkowania działalności polskiego rządu na wychodźstwie;3) wskazuje podobieństwa i różnice w polityce obu okupantów wobec narodu polskiego;4) opisuje organizację polskiego państwa podziemnego oraz różne formy ruchu oporu, ze szczególnym uwzględnieniem działalności Armii Krajowej;5) wyjaśnia działania Stalina zmierzające do utworzenia komunistycznego ośrodka władzy w Polsce;6) wyjaśnia uwarunkowania polityczne i charakteryzuje czyn zbrojny powstania warszawskiego.⇑9. Europa i świat w okresie rywalizacji ZSRR i Stanów opisuje demograficzne, społeczno-gospodarcze i polityczne skutki wojny;2) rozpoznaje zmiany polityczne na mapie Europy i świata po II wojnie światowej;3) wyjaśnia genezę zimnej wojny i rozpoznaje jej przejawy w stosunkach pomiędzy ZSRR a Stanami Zjednoczonymi;4) charakteryzuje problem niemiecki po II wojnie światowej;5) wyjaśnia cele utworzenia NATO i Układu Warszawskiego oraz charakteryzuje te bloki militarne;6) charakteryzuje proces integracji Europy Zachodniej;7) wyjaśnia cele utworzenia ONZ;8) charakteryzuje przyczyny i skutki przełomowych konfliktów zimnej wojny: wojny koreańskiej, kryzysu kubańskiego, wojny w Wietnamie i wojny w Afganistanie;9) wyjaśnia źródła i rozwój konfliktu arabsko-izraelskiego po II wojnie światowej.⇑10. Rozpad systemu opisuje główne etapy procesu dekolonizacji Azji i Afryki;2) ocenia polityczne i społeczno-gospodarcze skutki procesu dekolonizacji.⇑11. Chiny po II wojnie opisuje główne etapy w dziejach komunistycznych Chin.⇑12. Europa Środkowo-Wschodnia po II wojnie charakteryzuje proces uzależniania państw Europy Środkowo-Wschodniej od ZSRR, z uwzględnieniem sowietyzacji i stalinizacji;2) wyjaśnia przyczyny zmian w polityce zagranicznej ZSRR i w polityce wewnętrznej państw satelickich ZSRR po 1956 r.;3) charakteryzuje proces uniezależnienia się państw satelickich od ZSRR;4) wyjaśnia przyczyny rozpadu ZSRR i bloku wschodniego;5) opisuje przeobrażenia ustrojowe w państwach Europy Środkowo-Wschodniej i rozpoznaje charakterystyczne cechy procesu dekomunizacji w państwach bloku wschodniego po 1989 r.⇑13. Polska w latach porównuje terytorium Polski powojennej z terytorium II Rzeczypospolitej oraz analizuje polityczno-społeczne i gospodarcze skutki zmiany granic;2) charakteryzuje główne etapy przejmowania władzy przez komunistów w Polsce, z uwzględnieniem działań opozycji legalnej i podziemia antykomunistycznego; opisuje represje stosowane przez radziecki i polski aparat bezpieczeństwa;3) rozpoznaje charakterystyczne cechy okresu odbudowy i przebudowy gospodarki, z uwzględnieniem reformy rolnej i nacjonalizacji przemysłu.⇑14. Polska w latach porównuje procesy stalinizacji państwa polskiego i państw Europy Środkowo-Wschodniej;2) charakteryzuje system polityczny i społeczno-gospodarczy Polski w okresie stalinowskim;3) rozpoznaje charakterystyczne cechy gospodarki centralnie planowanej i ocenia jej skutki;4) charakteryzuje zjawisko socrealizmu w literaturze i sztuce.⇑15. Polska w latach charakteryzuje i porównuje etapy: 1956-1970 i 1970-1980;2) wyjaśnia przyczyny kryzysów społeczno-politycznych: 1968 r., 1970 r., 1976 r. i 1980 r.;3) charakteryzuje działalność opozycji w PRL-u;4) charakteryzuje relacje państw Matura rozszerzona (polski jest jednym z częściej zdawanych egzaminów w tej formule) odbywa się tego samego dnia, co test na poziomie podstawowym. Absolwenci szkół średnich jednego dnia muszą więc rozwiązać dwa arkusze egzaminacyjne. Na napisanie egzaminu z języka polskiego w formie rozszerzonej w 2020 r. zdecydowało się 22,3 proc. absolwentów liceów i techników. Jak będzie w tym roku? Zobacz film: "Dlaczego dziewczynki mają lepsze oceny w szkole?" spis treści 1. Matura rozszerzona: polski z dotychczasową listą lektur? 2. Matura rozszerzona z języka polskiego – jakie zagadnienia trzeba powtórzyć? 3. Jak się przygotować do matury z języka polskiego na poziomie rozszerzonym? Maturzystów, którzy będą podchodzić do końcowych egzaminów w maju 2021 roku, czeka sporo zmian. Wymusiła je pandemia koronawirusa, z którą świat zmaga się od roku. Uczniowie w ostatnich miesiącach uczyli się zdalnie, co wymagało od nich i nauczycieli sporo wysiłku. Trudno jest na odległość omawiać zagadnienia przydatne w czasie matury oraz sprawdzać, w jakim zakresie uczniowie ją opanowali. Ministerstwo Edukacji zdecydowało się więc wprowadzić pewne zmiany w zakresie wiedzy wymaganej podczas matury, również na poziomie rozszerzonym. 1. Matura rozszerzona: polski z dotychczasową listą lektur? Minister edukacji, Przemysław Czarnek, w listopadzie 2020 roku zapowiedział, że zakres wiedzy wymagany na egzaminach maturalnych zostanie ograniczony o 20-30 proc. Zniesiony zostanie również obowiązek zapisywania się na jeden z egzaminów w formule rozszerzonej. W poprzednich latach uczeń musiał podejść do takiego testu z wybranego przedmiotu, np. z języka polskiego lub języka angielskiego, choć nie obowiązywał go próg zdawalności (nie musiał zdobyć żadnego punktu). Dotychczas, każdy uczeń, by otrzymać świadectwo maturalne, musiał podejść do egzaminu w dwóch częściach: pisemnej i ustnej. Ta ostatnia – wymagana z języka polskiego i języka obcego nowożytnego, według ostatnich zapowiedzi ministra edukacji, ma w 2021 r. zostać zniesiona. Będą mogli przystąpić do niej tylko ci uczniowie, którym będzie to potrzebne w postępowaniu rekrutacyjnym na uczelnię zagraniczną. 2. Matura rozszerzona z języka polskiego – jakie zagadnienia trzeba powtórzyć? Matura rozszerzona z języka polskiego sprawdza wiadomości ucznia w zakresie ponadpodstawowym. Absolwent szkoły średniej musi więc wykazać się nie tylko znajomością lektur ujętych w podstawie programowej, ale też umieć odnieść się w swojej wypowiedzi do wykraczających poza program tekstów historycznoliterackich, krytycznych czy z zakresu teorii literatury. Jego zadaniem w czasie egzaminu jest napisanie interpretacji porównawczej utworów literackich lub zredagowanie wypowiedzi argumentacyjnej. 3. Jak się przygotować do matury z języka polskiego na poziomie rozszerzonym? Przed uczniami, którzy zdecydują się napisać rozszerzoną maturę z języka polskiego, trudne zadanie. Muszą opanować materiał z mniejszą niż dotychczas pomocą nauczyciela. W formie nauki zdalnej nie mają bowiem możliwości uczenia się tak, jak dotychczas. Podstawą jest znajomość treści lektur i zagadnień z nimi związanych. Bardzo ważna jest też umiejętność poprawnego formułowania myśli w formie pisemnej. Pomóc w tym może częste pisanie rozprawek. Warto też rozwiązywać arkusze egzaminacyjne z poprzednich lat. Pomogą one oswoić się z formą testu, jaki obowiązuje na maturze. Matura rozszerzona z języka polskiego, jak i inne egzaminy, z którymi musi zmierzyć się młodzież w 2021 roku, najprawdopodobniej będzie przebiegać w reżimie sanitarnym podobnym do obowiązującego w ubiegłym roku. To bardzo trudne doświadczenie, spotęgowane stresem związanym z maturą. Warto więc tak zaplanować sobie naukę, by chwilę przed samą maturą, móc się odprężyć i zrelaksować. polecamy Matura 2022. Geografia: pewniaki, co powtórzyć Matura z geografii na poziomie rozszerzonym jest jednym z najpopularniejszych egzaminów dodatkowych - po języku angielskim i matematyce. W środę o godz. 9:00 maturzyści zasiądą na salach egzaminacyjnych i otrzymają arkusze CKE z pytaniami i zadaniami dotyczącymi wiedzy zdobytej w szkole średniej. Jakich zagadnień powinni spodziewać się maturzyści na egzaminie z geografii? Jakie są pewniaki na maturę z geografii? Niżej przedstawiamy zagadnienia, które niemal na pewno pojawią się na maturze. Czytaj też: Matura 2022 z historii rozszerzonej. "Ja idąc na maturę z historii...". Te wpisy maturzystów to złoto! Hity Twittera Pewniaki na maturze 2022 z geografii rozszerzonej Co będzie na maturze 2022 z geografii? Tego uczniowie dowiedzą się w momencie rozpoczęcia egzaminu, w środę ( o godz. 9:00. Arkusze CKE zostaną opublikowane kilka godzin później. Znajdziecie je również na gdzie nie tylko opublikujemy kompletne arkusze egzaminacyjne, ale także sugerowane odpowiedzi. Tymczasem warto powtórzyć przed maturą następujące zagadnienia: Topograficzna mapa Polski Mapa świata Mapa poziomicowa Strefy klimatyczne Położenie i środowisko przyrodnicze Polski Analiza wykresów Ludność i rozwój społeczno-gospodarczy Demografia i migracja ludności Metody badań geograficznych Kształt i ruchy Ziemi Sfery Ziemi: hydrosfera, atmosfera, litosfera, pedosfera i biosfera Na pierwszy rzut oka, powyższe zagadnienia mogą wydawać się trudne i budzić przerażenie. Tak naprawdę to wszystko znajduje się w programie nauczania i nie wykracza poza zakres materiału, który był omawiany na lekcjach geografii. Jeśli więc uczęszczaliście do szkoły regularnie, nie opuszczaliście zajęć i uważaliście na lekcjach, matura 2022 z geografii powinna być formalnością! Rozwiąż QUIZ: Matura 2022 z geografii. Szybka powtórka przed maturą. Ile punktów uzbierasz? Sprawdź, czy zdasz! Matura z geografii. Arkusze CKE Warto też zajrzeć do arkuszy CKE z geografii z poprzednich lat. Arkusz z 2021 roku znajdziecie poniżej. Znajdziecie w nim mapę fragmentu Beskidu Niskiego, pytania o skały fliszu karpackiego, o fronty atmosferyczne, procesy prowadzące do powstania passatów czy etapy powstawania Himalajów. Matura dla uchodźców z Ukrainy Więcej na temat tegorocznych matur przeczytasz na Matura z języka polskiego na poziomie rozszerzonym rozpoczęła się 10 maja o 9: jest to egzamin obowiązkowy, więc przystępują do niej jedynie chętni uczniowie, a wśród nich ci, którzy marzą o studiach na kierunkach humanistycznych. W tym roku rozszerzoną maturę z języka polskiego napisało 63 834 osób. Czy tematy na maturze z polskiego 2022 zaskoczyły uczniów? Poniżej publikujemy proponowane rozwiązania. Zobacz wideo Oliwia Bieniuk relaksuje się po maturach Tematy na maturze z polskiego 2022. Arkusz: pytania i odpowiedziKażdego roku na rozszerzonej maturze z polskiego uczniowie muszą wybrać jeden spośród dwóch tematów: pierwszy z nich opiera się na tekście literackim i ma mieć formę rozprawki, drugi to zwykle porównanie dwóch utworów (np. wierszy) i interpretacja porównawcza. W tym roku tematy brzmiały następująco:Określ, jaki problem podejmuje Bogumiła Kaniewska w podanym tekście. Zajmij stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autora, odwołując się do tego tekstu oraz innych tekstów kultury. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 wyrazów. (tekst: "Doświadczenie historyczne w zapisie literackim" Bogumiła Kaniewska);Dokonaj interpretacji porównawczej podanych utworów. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 wyrazów. (teksty: "Godzina tworzenia" Kazimierz Przerwa-Tetmajer, "Próbowałem sobie przypomnieć" Tadeusz Różewicz).Na egzaminie można uzyskać maksymalnie 40 punktów. Polonistka Judyta Słowikowska przygotowała dla przykładowe opracowanie tematów. Rozszerzona matura z polskiego 2022 archiwum prywatneRozszerzona matura z polskiego 2022 archiwum prywatneRozszerzona matura z polskiego 2022 archiwum prywatneWedług odpowiedzi zaproponowanych przez Judytę Słowikowską maturzyści powinni zgodzić się ze stwierdzeniem Bogumiły Kaniewskiej, że zapis literacki modyfikuje i przekształca historię indywidualną i zbiorową. Następnie należy poprzeć swoją tezę odpowiednią argumentacją, np.: Historia w dziele jest wykorzystywana na kilka sposobów, zawsze swoiście, w sposób charakterystyczny dl literatury, ale też zgodnie z indywidualnym modelem przyjętym przez autora w jego dziele Fakt historyczny poddany literackiemu przekształceniu, może służyć określonej idei, wpisanej w dziełoHistoria niekiedy zostaje wykorzystana w dziele literackim jako inspiracja do stworzenia określonego modelu działaniaKażdy z argumentów powinien zostać poparty konkretnymi przykładami. Matura rozszerzona z polskiego 2022 Archiwum prywatneMatura rozszerzona z polskiego 2022 Archiwum prywatneNa koniec maturzyści powinni przedstawić wnioski, np.: Doświadczenie historyczne ulega w dziełach literackich transformacji związanej z przekształceniem faktu w fikcję, autorzy ponadto wykorzystują historię do formowania pewnych idei i konkluzji. Dzieło literackie zaświadcza w efekcie o historii indywidualnej i zbiorowej. Rozszerzona matura z polskiego 2022 archiwum prywatneRozszerzona matura z polskiego 2022 archiwum prywatneZ kolei w drugim temacie należy postawić tezę: Obydwa utwory poetyckie podejmują problem procesu tworzenia tekstów literackich. W analizie porównawczej powinno się przestawić podobieństwa dotyczące utworów. Jak wskazała polonistka mogą to być: wspólny tematpodmiot zajmujący się twórczością literackąopowiadanie o rzeczywistości autorów-poetówNastępnie maturzyści powinni omówić różnice. Matura rozszerzona z polskiego archiwum prywatneMatura rozszerzona z polskiego archiwum prywatneW zakończeniu uczniowie powinni podkreślić, że teksty dowodzą, że natchnienie poetyckie jest wielkim darem, rodzącym piękno, jednak dar ten nie zawsze jest poecie dostępny albo nie zawsze pociąga za sobą twórczy akt. Backend fetch failed Guru Meditation: XID: 1071448104 Varnish cache server

rozszerzona matura z polskiego wymagania